اینستالیشن یا چیدمان

هنر چیدمان

اینستالیشن
چکیده با ظهور سبک اینستالیشن یا هنر چیدمان شاهد یک روند صعودی همراه با خلاقیت و نوآوری در عرصه ی هنر معاصر هستیم. در این مطلب به معرفی و توضیح سبک اینستالیشن، ویژگی ها و هنرمندان این سبک می پردازیم.

اینستالیشن چیست

اینستالیشن یا هنر چیدمان به سبکی از هنر اطلاق میشود که هنرمند با بهره گیری از یک یا چند رسانه و متریال با توجه به مفهوم و قصد مورد نظر خود به خلق اثری واحد می پردازد. ممکن است این فرض پیش بیاید که برخی هنر چیدمان را با چیدمان اثر هنری یکی بدانند، در صورتی که این دو کاملا از یکدیگر جدا و متفاوت هستند.

این ابهام در سال 1960 در زمانی که تازه اصطلاح اینستالیشن یا هنر چیدمان وارد عرصه هنر شده بود، بوجود آمد. به همین جهت باید خاطر نشان کرد که در چیدمان آثار هنری ارزش هر اثر از نمایشگاه، از چیدمان کل آن بیشتر است در صورتی که در هنر چیدمان تمامی رسانه ها، عناصر و متریال به کار گرفته شده به عنوان یک اثر واحد در نظر گرفته شده و دارای یک ارزش کلی و واحد هستند.

طبق شواهد موجود شروع سبک اینستالیشن به برخی از آثار مارسل دوشان هنرمند فرانسوی و کورت شویترس هنرمند آلمانی باز می گردد. آثاری همچون "حاضر آماده" مارسل دوشان نقطه ی عطف و زمینه ای برای ایجاد سبک اینستالیشن شد. این روند موجب اتفاقات و تحولات بسیاری شد تا جایی که گالری 7 لندن در سال 1989 فعالیت خود را به سبک اینستالیشن اختصاص داد و زمینه ی تاسیس موزه ی اینستالیشن شد.

با این حال نمیتوان گفت که شکل گیری هنر چیدمان دارای یک سیر تاریخی مستقیم و مشخص است به این دلیل که عوامل مختلفی بر آن تاثیر گذاشته است، معماری، سینما، پرفورمنس یا هنر اجرا، مجسمه سازی، تئاتر، موزه داری، لند آرت یا هنر محیطی و غیره، همگی با هنر چیدمان در زمان های مختلف برخورد داشتند و تاثیرات خود را بر این سبک گذاشته اند.
بنابراین برای هنر چیدمان به جای یک تاریخچه مشخص، باید چندین تاریخچه به طور موازی و همزمان در نظر گرفت.

از آثار حاضرآماده مارسل دوشان، 1964


ویژگی های هنر اینستالیشن

هنر چیدمان یا اینستالیشن اغلب در فضاهای داخلی مانند نمایشگاه ها، گالری ها یا دیگر فضاها برگزار میشود که میتواند به صورت موقت یا دائم باشد اما این مسئله به آن معنی نیست که آثار این سبک حتما در فضای داخلی باشند بلکه هنرمند با توجه به قصد و مفهوم خود میتواد از طبیعت و فضای بیرونی نیز استفاده کند. 

از مهمترین ویژگی که در این سبک بسیار اهمیت دارد تعامل با مخاطب است.هنر چیدمان موقعیتی را ایجاد میکند که مخاطب میتواند به اثر وارد شده، با آن ارتباط برقرار کند و حتی منجر به تکمیل اثر شود. همچنین از دیگر اهداف هنرمند از تعامل با مخاطب، میل و گرایش به ارتقا و پیشرفت سطح آگاهی مخاطب است.

در هنر چیدمان ارتباط قوی بین اثر، مخاطب و فضا شکل میگیرد. ایلیا کابوکوف هنرمند اوکراینی در این باره میگوید: هنرپیشه اصلی در اینستالیشن و هدفی که همه چیز به سوی او روانه شده و به قصد او انجام میشود مخاطب است.

بر اساس نظر ویتو آکونچی هنرمند ایتالیایی، تعامل با مخاطب میتواند همتای هنری فعالیت سیاسی باشد و حتی قابلیت تبدیل شدن به انقلاب را نیز دارد. برای مثال میتوان به اینستالیشن هلیو اویتیسیکا هنرمند برزیلی اشاره کرد که با تاثیر از مسائل دیکتاتوری و نظامی که در دهه 60 و 70 اتفاق افتاده بود، خلق شد. قصد اویتیسیکا از اینستالیشن ها خود، بیان آزادی فردی و رهانیدن آن از استبداد بود.

هلیو اویتیسیکا، بهشت، 1969

هنرمندان سبک اینستالیشن برای خلق آثار خود از رسانه ها ( نقاشی، عکاسی، مجسمه و غیره )، مواد و متریال های متنوعی استفاده میکنند. مخصوصا در دنیای مدرن امروز با پیشرفت و گسترش تکنولوژی باعث شده که هنرمندان آثاری خلاق و جسورانه با بهره گیری از تکنولوژی ها و رسانه های جدید مانند ویدیو، صدا، پرفورمنس، کامپیوتر و اینترنت خلق کنند.

همچنین به این نکته باید اشاره کرد که سبک اینستالیشن یا هنر چیدمان نسبت به دیگر سبک ها و رسانه ها مانند نقاشی، مجسمه، عکس و حتی فیلم و ویدیو که از خصلت ماندگاری و قابلیت حمل و نقل آسان بهرمند هستند، سرمایه گذاری بر روی آن از اطمینان کمتری نسبت به دیگر سبک های اشاره شده برخوردار است.


هنرمندان سبک اینستالیشن و آثارشان

فارق از مارسل دوشان و کورت شویترس که در ابتدا به آن ها اشاره کردیم، می توان از دیگر هنرمندانی نظیر آلن کاپرو، جورج شیکاگو، یایویی کوساما، کورنلیا پارکر، لوک جرام، مارتین کرید، بروس ناومن، گابریل ارزوکو، کلاس اولدنبرگ، جورج سگال، دن فلاوین، هلیو اویتیسیکا و بسیاری دیگر نام برد.

جودی شیکاگو، مهمانی شام، 1974- 1979 


یایویی کوساما، اتاق آیینه بی نهایت، 1955 


کورت شویترس، فیگور 6، 1981


یایویی کوساما، کدو تنبل ، 2019


کورنلیا پارکر، ماده تاریک سرد، 2019

گردآورنده:آتوسا صفوی زاده
اینستالیشن | هنر معاصر | هنرمندان سبک اینستالیشن | چیدمان | هلیو اویتیسیکا | مارسل دوشان | یاویی کوساما | هنر چیدمان | گالری | Installation | هنرمندان اینستالیشن | اینستالیشن های معروف